There is always something to be made of pain.
Your mother knits.
She turns out scarves in every shade of red.
They were for Christmas, and they kept you warm
while she married over and over, taking you
along. How could it work,
when all those years she stored her widowed heart
as though the dead come back.
No wonder you are the way you are,
afraid of blood, your women
like one brick wall after another.
Monthly Archives: April 2020
Happiness – Louise Gluck
A man and a woman lie on a white bed.
It is morning. I think
Soon they will waken.
On the bedside table is a vase
of lilies; sunlight
pools in their throats.
I watch him turn to her
as though to speak her name
but silently, deep in her mouth–
At the window ledge,
once, twice,
a bird calls.
And then she stirs; her body
fills with his breath.
I open my eyes; you are watching me.
Almost over this room
the sun is gliding.
Look at your face, you say,
holding your own close to me
to make a mirror.
How calm you are. And the burning wheel
passes gently over us.
The Pond – Louise Gluck
Night covers the pond with its wing.
Under the ringed moon I can make out
your face swimming among minnows and the small
echoing stars. In the night air
the surface of the pond is metal.
Within, your eyes are open. They contain
a memory I recognize, as though
we had been children together. Our ponies
grazed on the hill, they were gray
with white markings. Now they graze
with the dead who wait
like children under their granite breastplates,
lucid and helpless:
The hills are far away. They rise up
blacker than childhood.
What do you think of, lying so quietly
by the water? When you look that way I want
to touch you, but do not, seeing
as in another life we were of the same blood.
Corona
Image
Angalo
Image
Baanar – Yuddha Prasad Mishra
चोर्ने चिन्तन गर्दछ खाली
मानिसहरूका हरिया बाली
फेरि कसैको पनि फुल-बारी
देख्नै नसकी दिन्छ उजारी
अग्लो रुखमा उसको डेरा
मान्दछ मीठो अम्बा, केरा
निर्धा आए जाई लाग्छ
बलिया आए परपर भाग्छ
फलफूल ल्याई मानिसहरू तर
हनुमान भनी गर्छन् आदर
केवल पशु पो हो त्यो बानर
काला अक्षर भैंसी बराबर
बालकहरू हो, होश समाल
मनमन्दिरमा बत्ती बाल
तिमीहरू मानिस बन्नु छ जाग
बानर बुद्धितर्फ नलाग
Sahi Bato – Yuddha Prasad Mishra
संकीर्णताको परखाल नाघी
यथार्थ वैज्ञानिक पन्थ लागी
पीडितमा जागृति बत्ति बाल
भगाइद्यौ भारतका दलाल
प्रगति भो अब व्यापक जाज्वल
परिसके प्रतिगामीहरू तल
उठिसक्यो भई व्यापक जागृति
उदित भै जनमानसको स्थिति
विजयको भई दर्पण शानमा
प्रवल भै मनको बलिदानमा
जनजागृत भै उठदै गयो
परपीडनता टुट्दै गयो
असही शोषण जागृति हो सही
जनयथार्थ कुरो बीचमा नरही
फगत नित्य रुचाइ विलासता
रहन संभव छैन कतै यता
चीनलाई नेपालमा जम्न नदिने ब्रिटिश नीति
नेपाललाई चीन देखाएर तर्साउने र आफू पनि तर्सने ब्रिटिश–भारतीय नीति अद्यापि कायम छ।
रेजिडेन्ट स्मिथले तराईतिरबाट आउने बाटोका ठाउँको नाउँ समेत खुलेको नक्शा आफूले नपाएको तर उत्तरतर्फको नक्शा चाहिं हेरेको बताउँदै नेपालको बीच भागको नक्शा दिनुभए मेहरवानी हुने थियो भन्दा चन्द्रशमशेर महाराजले खोज्न लगाएको छु भने। तर, त्यो नक्शा दिन चाहिं गाह्रो पर्ने जनाए।
त्यसका लागि भारदारहरूसँग सल्लाह गर्नुपर्ने र भारदारहरूले महाराज अंग्रेजहरूसँग धेरै खुल्न लागेको भन्दै कुरा काट्न थालेको बताउँदै महाराजले त्यसमा उनीहरूलाई दोष लगाउने ठाउँ पनि नभएको बताए।
“तपाईंहरूको व्यवहारले त्यस्तै देखाइरहेको छ”, महाराजले रेजिडेन्टलाई भने, “इण्डिया गभर्मेन्टले नेपाललाई इण्डियाको नेटिभ स्टेट जस्तो ठान्यो भनेर हाम्रा मान्छेका मनमा गोसा परेको छ।”
महाराजले नेपाललाई भारतको नेटिभ स्टेटमा गाभेर लेखेको हालसालैको इम्पोरियल गजेटियर पत्रिका नै देखाएर रेजिडेन्टलाई नाजवाफ पारे। त्यो देखेर नेपालीले साह्रै नराम्रो मानेका र इण्डिया गभर्मेन्टको आलोचना गरेको महाराजले बताए।
अघि रेजिडेन्ट गर्लिस्टोन यहाँ हुँदा एक जना सर्भेयर गोप्य रूपले नेपाल पसेर भोट जाने बाटोघाटोको सर्वे गरेछन्। खर्च सकिएर रेजिडेन्सीमा आएपछि कुरो खुल्यो।
त्यस प्रसंगमा स्मिथले ‘हाम्रो सरकारलाई भोटमा चीन आयो भने नेपालमा पनि सरासर आउन सक्छ भन्ने चिन्ता रहेकोले भोट जाने बाटोघाटोको जानकारी राखिराख्नु आवश्यक ठानेको हुनसक्छ’ भन्दै महाराजको चित्त बुझाउन खोजे।
त्यसलाई ठाडै अस्वीकार गर्दै महाराजले ‘त्यो हुनै नसक्ने कुरो हो’ भने। महाराजले ‘चीनले नेपाललाई भोट जस्तो भनेको नजानेको नसुनेको बताउँदै प्रतिनिधिमण्डल जाने कुरा साविकदेखि चलिआएको औपचारिकता मात्र हो, नेपाल चीनको हुने अरू कुनै संभावना छैन, पहिले चीनकै रोहवरमा सन्धि हुँदा भोटले हामीलाई सालना ५० हजार तिर्ने बन्दोबस्त भएको बताए।
मुख्य कुरा के छ भने, त्यसबेला ब्रिटिश भारतका अधिकारीहरू चीनको त्रास देखाएर नेपालमा आफ्नो प्रभाव जमाउन चाहन्थे। महाराजले पनि त्यो अनुभव गरेकै थिए। ब्रिटिश अधिकारीहरू भने सधैं यही कुरा उठाइरहन्थे। चीनको हाउगुजी देखाएर नेपाललाई कजाउने ब्रिटिश सरकारको नेपाल नीति थियो। आश्चर्य, आज डेढ सय वर्षपछि स्वतन्त्र भारतको नेपाल नीति त्यही छ।
“चीनलाई नेपालमा जम्न ब्रिटिश सरकारले कहिल्यै दिने छैन”, सं. १९६४ मा अंग्रेज रेजिडेन्ट जेम्यानर्स स्मिथले बोलेको यही वाक्य अहिले २०७३ सालमा पनि स्वतन्त्र भारतका नेपालनीतिका जानिफकारहरू दोहोर्याइरहेका छन्। भारतले बारम्बार नाकाबन्दी गरेर नसताएको भए नेपालले पुरानो मित्रराष्ट्र चीनसँग बेपार, पारवहन तथा यातायात सन्धि गर्थ्यो त? अहिले भारतमा सञ्चार माध्यमले कोकोहोलो मच्चाइरहेका छन्, के भन्नु?
नेपालको परराष्ट्र नीतिमा एकरूपता छैन। नेतैपिच्छे, पार्टी पिच्छेका आ–आफ्ना नीति छन्। सार्वभौम र स्वतन्त्र राष्ट्र नेपालले आफ्ना मित्रराष्ट्रहरूसँग समानताका आधारमा सन्धि–सम्झौताहरू गर्ने दिन कहिले आउला? तर, यो अवश्यम्भावी कुरा हो, हुनैपर्छ।
सन् १९०७ सेप्टेम्बर मैन्हाको ३ तारीख मुताविक १९६४ मीती भाद्र १६ गते रोजका दिन व्यहान रजिडन्ट जेम्यानर्स स्मीथ साहेव प्राइभेट मुलाकातलाई ८ वजे सिंहदरबारमा आई कुरा कहानि भयाको टीपन।
रजि– तपायींबाट यौटा नक्सामा १ जना डाक्टरले हेटौडाबाट काठमाडौं यकै दिनमा आयाको बाटोको निसान दियाको छ भनि भंनुहुन्थ्यो. त्यो नक्सा मैले भेटायन.. तपायींबाट पठाई दिनु भयाको नेपालका उत्तरतरफका सेवाना तरफका नक्सा देखें तराई तरफको सिकारी नक्सा पनि हेरी सकेको छु. बीच भागको नक्सा पनि अवस्य हुनुपर्छ. मेहरवानीसाथ मलाई हेर्न दिनुहोस्
श्री ३– त्यो नक्सा मैले खोजन लायाको छु. पाइयो भने पठाई दिनुहुनेछु तर येकदम् हतपति पठाउन भने ठीक हुने छैन कीन भने सो पठाउनाले मैले साह्रै खुल्ला मै काम गरे भनि भारदारहरूका मनमा पर्न जाने र नीको मान्ने छैनन् हाम्रो भारादारहरूका मन्मा के परेको छ भने इंडीया गवरमेन्टको मुराद हामीलाई पनि इंडीयाको यौटा नेटीभ इस्टेट जस्तो गर्नापटी झुकेको छ भनि ठानेका छन् तीनीहरूमा कसै कसैले हाल नया छापियेको इम्पोरियेल गजेटीयरमा नेपाललाई पनी नेटीभ इस्टेटहरूमा सामेल गरी लेखेको हुनाले तस्मा नराम्रो कमेट गरे.
रजि– यो कीताप तपायींसंग छ की?
श्री ३– छ. (भन्या हुकुम मै लीन पठाई देखाई बक्सेपछी) यस्तै कुराहरूले गर्दा तपायींहरूसंग खुल्ला भै काम् गर्नालाई मुस्कील परेको रजि– पुरानु ग्याजेटीयर पनि तपायींसंग छ की
श्री ३– छ म पठाई दिउंला
रजि– मिष्टर गर्लीष्टन यहां रजीडन्ट छंदा इंडीया गवरमेन्टबाट १ जना सर्भेयरलाई गोप्य तवरसंग नेपाल पठायाका रहेछन् र नीज सर्भेयर आई खर्च सकेको हुनाले मिष्टर गर्लिष्टनसंग खर्च माग्न आयेछन् र नीजले सो सर्भेयर आयाको खवर अघिबाट थाहा नपायाको हुनाले मलाई थाहा नदि कीन पठायाको भनि उजुर गरेका रहेछ र गभरमेन्ट इंडीयाले तेस्को जवावमा सर्भे डिपार्टमेन्ट आफ्नै मनासीवले पठायाका हुन् भनि लेखि पठाया छन्. टीवेट्मा नेपालबाट जाने आउने बाटो कति रहेछ भनि जान्नाको गभरमेन्टको इरादा छ. गभरमेन्टलाई टिवेट्मा चीन बलियो भो भने नेपालमा सरासर आउन सक्ने होला भंने दहसत मानेका छं
श्री ३– तेस्तो हुन सक्ला भंने लाग्दैन
रजि– चीन्ले नेपाललाई आफ्नु हो भनि भंन सक्ने छैन भनि सम्झेका छ
श्री ३– चीनले तेस्तो दावा गर्छ भंने लाग्दैन नेपालले चीनलाई मांनुपर्छ भंने लीखित पत्र अहद भयाको केहि छैन खालि टिवेट्संगको अहदमा ५। ५ वर्षमा मिसन् जाने गरेको केहि होइन
रजि– चीनलाई नेपालमा जम्न ब्रिटीस सर्कारले कैल्है दिने छैन. चीनको यांहा रजिडंट पनि छैन
श्री ३– हो, हाम्रो चीनसंग तेस्तो अहद पनि केही छैन. अघि १ पल्ट टीवेट्संग अहद हुंदा साल्को ५०,००० दिने कबुल गरेका थीये टीवेट् तरफको र चीन्तरफको पुरानु कागज पत्रहरू दुरुस्त रहेका छैनन. बृटिस पट्टिको कागजपत्र भने दुरुस्तसाथ अफिसमा रहेको छ
रजि– खचराहरू माथी नेपालको हक् कसरी पुगेको रहेछ
श्री ३– तेस्को लीखत कागजपत्र खोजेको केहि पाइयेको छैन. येस् वीसयेमा हाम्रा ल्हासामा रहेका वकिललाई पनि लेखी पठायाको छु. कीसनसींको वयान तपायींकाहा पठाई दीयाको थीयें. त्यो वयान् हीजो अस्ति नै पठाउन आटेको थीयें तर कसैले सो पठाउन हुदैन भनि भनेको हुनाले १।२ दिन ढीलो हुन गयाको हो. तीनीहरूलाई मैले के भने भने हाकिमहरूले दोस्ताना देखायेनौ भने बृटिसले मात्र हामीउपर कसरी दोस्ती देखाउलान्. सावीक् नभयाको भनिमात्र १९ नाले कसरी कां होला. हामी उपर केहि वदनीयेत् भयाको भया हामीलाई बंदुक खजाना कीन दीन के भनि भने वाहापछीमात्र सो वयान् पठाउनामा मंजुर गरे
रजि– सो वयान पठाउनु हुन्न भनि कसले भनेका हुं
श्री ३– माफ राखनु होस्. तीनीहरूको नाउं म भंन चाहदीन
रजि– इडीया गभरमेन्टले तपायींको यो दोस्तीको काम् बढिया मानको छ
श्री ३– नीज कीसन्सिंको बयान् लिदा दस्तुर माफिक् बकपत्रै गराई लीनालाई सो गर्नाले आफ्नु दील खोली बयान नगर्ने हुनाले कुरा कहानीबाट नीजसंगको खवर लीयेको हो
Spring Song – Lucy Maud Montgomery
Hark, I hear a robin calling!
List, the wind is from the south!
And the orchard-bloom is falling
Sweet as kisses on the mouth.
In the dreamy vale of beeches
Fair and faint is woven mist,
And the river’s orient reaches
Are the palest amethyst.
Every limpid brook is singing
Of the lure of April days;
Every piney glen is ringing
With the maddest roundelays.
Come and let us seek together
Springtime lore of daffodils,
Giving to the golden weather
Greeting on the sun-warm hills.
Ours shall be the moonrise stealing
Through the birches ivory-white;
Ours shall be the mystic healing
Of the velvet-footed night.
Ours shall be the gypsy winding
Of the path with violets blue,
Ours at last the wizard finding
Of the land where dreams come true.
A Spring Sonnet – Arthur Henry Adams
Last night beneath the mockery of the moon
I heard the suddenly startled whisperings
Of wakened birds settling their restless wings;
The North-east brought his word of gladness, “Soon!”
And all the night with wonder was a-swoon.
A soul had breathed into long-dreaming things;
Some unseen hand hovered above the strings:
Some cosmic chords had set the earth in tune.
And when I rose I saw the Bay arrayed
In her grey robe against the coming heat.
A pulse awoke within the stirring street–
The wattle-gold upon the pavements thrown,
And through the quiet of the colonnade
The smoky perfume of boronia blown.
Spring – Ernst Toller
In spring I go to war
To sing or to die.
What do I care for my own troubles?
Today I shatter them, laughing in pieces.
Oh, Brothers, know that young spring came
In a whirlwind.
Quickly throw off tired grief
And follow her in a host.
I have never felt so strongly
How much I love you, Oh, Germany,
As the magic of spring surrounds you
Amidst the bustle of war.
Spring – Archie Greenidge
Spring is life
Spring is hope
So is love and
happiness.
Spring renews.
Without spring,
life is forlorn.
Spring is nostalgia
after the bitter storm.
Put spring in your heart
Namra Ko Umer – Rajab
ऊ बीसौँ शताब्दीका
अरू करोडौँ झैं
सामान्य थियो
ऊसँग
दुःखका
थुप्रै दागहरू थिए,
बेला–बेला
तिनलाई हेरेर
ऊ पग्लन्थ्यो
ऊ पग्लँदा
उसका आँखा पनि
रसाउन तयार हुन्थे
एउटा सामान्य मानिसको
सबै क्षमता
ऊसँग थियो
तर थिएन
ऊसँग क्रोध
त्यसैले आफ्नै पसीना चुस्नेहरूसँग
ऊ नम्र थियो
त्यही नम्रताले
ऊ
पृथ्वीमा
धेरै वर्ष
रहन पाएन
Kabita Bachaau – Rajab
सुन्दरी
यो भीडमा कविता नपढ
मानिसको ध्यान
कविताको सुन्दरताबाट
तिमीमा सर्छ
र कविता एक्लो हुन्छ
यद्यपि कविता पढ्न
लायक र
राम्रो छ तिम्रो स्वर
तर मानिसका ेखँखु ार ध्यान
कविताबाट उछिट्टिएर
तिम्रो सुन्दर नाकमा
तिम्रो चपल बडे आँखामा
तिम्रो नङमा
तिम्रो शारीरिक सौष्ठव
र परिधानमा पर्न सक्छ
र तिमीले पढिरहेको कविताको प्रयास
बेकार हुनसक्छ
सुन्दरी
कविता बचाउ